The Thoughts of Chairmen Now, Wisdom from China Business

Leaders and Entrepreneurs, Jonathan Geldart & David Roth, Grant Thornton en WPP 2055 Ltd, London 2013

Voorkant Thoughts of Chairmen Now

Eind vorig jaar brachten internationaal belastingadviesbureau Grant Thornton en ’s werelds grootste communicatie firma WPP gezamenlijk een fraai boek uit gevuld met interviews met 14 Chinese CEO’s (twee vrouwen, 12 mannen). Doel van dit project was om onder andere in kaart te brengen welke management stijl en waarden zij hanteren in hun bedrijfsvoering, en in hoeverre die bepaald is door China’s geschiedenis en cultuur. Verder komen aan bod de mogelijkheden en hindernissen die zij zien voor China’s merknamen, zowel op het thuisfront als internationaal. Tenslotte geven de geïnterviewden een idee over hoe zij invulling geven aan het stimuleren van personeelsparticipatie en de bevordering van een meer open communicatie.

Huidige voorzitters een echo van Chairman Mao?

De impliciete verwijzing naar Chairman Mao Zedong Thought (dat wil zeggen de citaten die gebundeld werden tijdens zijn leven en door iedereen uit het hoofd geleerd werden – vooral tijdens de Culturele Revolutie), maakt de titel een creatieve en lichtelijk gewaagde vondst– de gedachten en visies van bestuursvoorzitters uit een gevarieerde selectie van zakelijke en industriële ondernemingen worden aan het woord gelaten om hun kijk op China’s vooruitgang en plaats in de wereld te bespreken. Er is echter weinig revolutionairs aan hun uitspraken en politieke bespiegelingen worden evenmin geplaatst. Hier geen ‘power grows out of the barrel of a gun’ wijsheden, maar wel serieuze overpeinzingen aan de hand van de algehele economische en sociale context waarbinnen de eigen bedrijfstoekomst besloten ligt.

De titel suggereert echter wel dat de meningen uiteenlopend en divers zijn, en dat laatste valt een beetje tegen. De CEO’s lijken op menig front juist veel gemeen te hebben. Zo zien de meesten hun taak als meer dan alleen verantwoordelijk te zijn voor het maken van noodzakelijke winst: men gelooft in MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) als de drijvende kracht die nodig is om bij te dragen aan een moderne en gezonde samenleving.

De manier waarop aan de groei van het eigen bedrijf invulling wordt gegeven is de essentie waar het nu om moet draaien. Want economische groei alleen is niet de sleutel tot succes: groei die ten koste gaat van het milieu en het algehele welbevinden van de bevolking is op termijn niet vol te houden en levert grootschalige problemen op. De meesten herkennen en erkennen dat Chinese ondernemingen hun kernactiviteiten voortdurend moeten onderwerpen aan kwaliteitswaarborgen om zo, met visie voor de toekomst, het eigen bestaansrecht te kunnen realiseren. Het durven analyseren van de eigen zwakheden is daar een cruciaal onderdeel van.

Historische impact wezenlijk voelbaar

Ook de geschiedenis speelt een belangrijke rol: de voorzitters zien hun bijdrage als een wezenlijk element in de wederopbouw van China als land dat in korte tijd wereldspeler geworden is. Uit de interviews blijkt dat de meesten vinden dat het Westen China’s intenties slecht begrijpt en dat het zich geen zorgen zou hoeven maken over ‘s lands opmars. Onvoldoende kennis in het Westen over China’s lange beschaving en de tegenslagen die haar ten deel vielen in de recente geschiedenis lijkt de herontdekking van haar voorname verleden negatief te beïnvloeden. Immers, als tweede economie van de wereld kijkt China ernaar uit haar positie van weleer terug te vinden – het vroege 19de eeuwse China maakte een derde deel uit van de wereldeconomie. Het Westen lijkt deze wederopstanding maar gedeeltelijk toe te juichen, zo zeggen zij. Uit de interviews blijkt ook dat aan Chinese zijde soms weinig begrip is voor westerse waarden en manieren van zakendoen – westerlingen laten graag alles om winstmarges draaien zonder oog voor het grotere plaatje. Dat lijkt nogal kort door de bocht en is tevens het probleem van het boek. Veel van de uitspraken zijn te obligaat en blijven hangen in standaard platitudes.

Groei moet plaatsmaken voor verdieping en professionalisering

De sneltreinvaart waarmee China vooruitgang heeft geboekt heeft ook zijn minpunten wordt gezegd. Er is weinig tijd geweest om de verworvenheden te verfijnen en te verbeteren. De competitie is moordend. Tijd voor reflectie en consolidatie is noodzakelijk om ruimte te bieden voor een innovatieve vertaalslag die de grote problemen van China’s milieu tegemoet moeten komen. De nadruk heeft de laatste dertig jaar te veel gelegen op geld maken en verdienen, zonder dat daar andere waarden aan werden gekoppeld.

Initiators Jonathan Geldart 庄达 and David Roth 罗大卫

Het is nu belangrijk dat China haar eigen unieke waardesysteem leert ontwikkelen zodat financieel gewin niet langer de heilige graal is, en gekoppeld wordt aan de vooruitgang van de gehele samenleving en haar toekomst. Professionalisering van de discipline ‘Human Resources’ moet hier aan bijdragen – moderne management technieken en kennisoverdracht, maar ook het aantrekken van talenten die kritisch na kunnen denken, is steeds relevanter geworden.

Conclusie

Het boek is fraai vormgegeven en rijk geïllustreerd met foto’s van de CEO’s, hun fabrieken en kantoren. Er is ook een historische timeline, die wel een paar opmerkelijke omissies blootlegt die juist van groot belang zijn voor de vorming van China en haar gedachtegoed. Bijvoorbeeld: de grondlegger van het Taoïsme – Laozi, de 4 mei beweging van 1919 en de Japanse invasie van Mantsjoerije in 1931 ontbreken.

The Thoughts of Chairmen Now is een aardige poging om de wereld deelgenoot te maken van de huidige denkers en doeners achter China’s zakenwereld. Het blijft echter een te oppervlakkig resultaat. De verschillen tussen de geïnterviewden is nergens bijzonder groot en eigenlijk wordt er weinig gezegd dat nog niet bekend is. Uiteraard werkt men in de wereld waar men opgroeit en blijft de overheid gespaard van kritiek – en ook dat is geen verrassing. Het boek hoort daarmee in de categorie van prettig ogende coffee table books en misstaat niet in de recepties van internationale bedrijven die actief zijn op de Chinese markt.

Met dank aan Grant Thornton UK voor het recensie exemplaar.

Dit artikel verscheen eerst op 7 augustus 2014 op de blogsite van China2025.